توجه /// این مطالب برای دانشجویان رشته های معماری و عمران نیز کاربرد دارد.
سنگهای ساختمانی در ساختمانها اغلب از سنگ لاشه همراه با ملاتهای گچ و آهک هستند. اگر چه این نوع سنگها به علت سنگینی و مشکلات حمل و نقل و استخراج تا حدی جای خود را به مصالحی نظیر آجر داده، اما همچنان اهمیت خود را در ساختمانهای سنگین و سخت نظیر پلها، تونلها، بهمن گیرها، دیوارهای حائل و سنگ چینها، کرسی چینها و غیره حفظ کرده است. بطور کلی سنگ طبیعی را که دارای مقاومت کافی در شرایط جوی و رنگ جالبی باشد میتوان در عملیات ساختمانی و به صورت سنگ لاش، سنگ قواره، سنگ باربر، سنگ پلاک، سنگ درپوش، سنگ ستون و حتی به صورت ظروف و وسایل سنگی استفاده نمود.
تقسیم بندی سنگهای ساختمانی
بر اساس وزن مخصوص
سنگهای ساختمانی سنگین وزن، سنگهایی که وزن مخصوص آنها بیش از ۱/۸ گرم بر سانتی متر مکعب است و سنگهای ساختمانی سبک، دستهای از سنگها هستند که وزن مخصوص آنها کمتر از ۱/۸ گرم بر سانتی متر مکعب است.
بر اساس مقاومت فشاری
سنگهای سنگین که مقاومت فشاری آنها از ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ مگا پاسکال است و سنگهای سبک که مقاومت فشاری آنها از ۴ تا ۲۰۰ مگا پاسکال است.
بر اساس ضریب نرم شدگی
اگر مقدار این ضریب از ۰/۶ تا ۱ باشد از آن برای احداث ساختمان استفاده میشود.
معرفی انواع سنگهای ساختمانی
سنگهای ساختمانی بر اساس کاربرد مصارف ویژهای دارند. سنگهایی که در این صنعت به کار میروند.
گرانیت
بیشتر گرانیتها سخت و چگال هستند و به این ترتیب جزو مصالح با دوام ساختمانی قرار میگیرند. در برابر نفوذ آب و اثر ضربه مقاومند و محیطهای صنعتی را به خوبی تحمل مینمایند. ظاهر گرانیت متأثر از کار انجام شده بر روی سطح نهایی آن است که ممکن است چکشیی، کلنگیی، تیشهای یا صیقلی باشد. بهترین نمای سنگ گرانیت حالت صیقلی آن است که زیبایی رنگ و انعکاس کریستالهای آن را نمایش میدهد. سطح گرانیت بر اثر حرارت و تفاوت ضریب انبساط و انقباض بین اجزای کریستالی مختلف آن به صورت سوخته در میآید. استفاده تلفیقی از گرانیت صیقلی و سوخته در ساختمان به علت تضاد، زیبایی جالبی پدید میآورد. در ایران معادن بسیاری وجود دارد که سنگهای گرانیت با رنگهای مختلف از آنها استخراج میشوند. سنگ گرانیت به علت هزینه سنگین استخراج، برش و صیقل، نسبتاً گران است به همین دلیل بیشتر در نمای ساختمانهای مهم به کار برده میشود. از این سنگ برای کف سازی، پیادهرو سازی و راه سازی نیز استفاده میشود.
ماسه سنگها
بر اساس طبیعت ماسه رسوبی اولیه، ماسه سنگها ممکن است دارای بافت نرم یا خشن باشند. از نظر رنگ، بر اساس ماده چسبنده طیفی از رنگ، سفید، نخودی و خاکستری تا قهوهای و قرمز را در بر میگیرند. عموماً در برابر یخ بندان مقاومند. سطح نهایی آنها به صورت چکشی، کلنگی و تیشهای قابل مصرف است و برای نصب آنها از ابزار غیر آهنی استفاده میشود.
ماسه سنگ آهکی
این نوع ماسه سنگها در محیطهای اسیدی مقاوم نیستند. این شرایط کربنات کلسیم موجود در آنها را تحلیل برده و سنگ متلاشی میشود. کلسیت خالص سفید است بنابراین ماسه سنگ آهکی نیز سفید است.
ماسه سنگ سیلیسیی
ماسه سنگها اغلب از دانههای سیلیسی که به کمک نمکهای سیلیسی به یکدیگر چسبیدهاند تشکیل شدهاند. بنابراین بسیار مقاومند و در محیطهای اسیدی نیز پایدارند. این نوع ماسه سنگها بیشتر خاکستری رنگند.
ماسه سنگ اکسید آهن
این نوع ماسه سنگ که به کمک اکسیدهای آهن متراکم شدهاند به رنگهای قهوهای تا قرمز یافت میشوند و اغلب با دوامند.
ماسه سنگ دولومیتی
ماسه سنگهای دولومیتی که با کربنات منیزیم و کلسیم به هم چسبیدهاند در محیط شهری چندان مقاوم نیستند. این نوع سنگها نخودی رنگاند.
دیوریت
از دیوریت برای سنگ نما، سنگ پله، کف و نیز در جادهسازی استفاده میکنند. رنگ این سنگ خاکستری، خاکستری تیره و گاه خاکستری مایل به سبز است.
گابرو
از گابرو به علت استحکام و مقاومت آن در برابر هوازدگی برای سنگ نما،کف، پل و تونل استفاده میکنند. رنگ گابرو خاکستری مایل به سبز، سبز و گاهی سیاه رنگ است.
مرمر
نوعی سنگ آهک دگرگون شده است که رنگهایی بسیار متنوع دارد. مقاومت این سنگ در برابر هوازدگی،گازها و بارانهای اسیدی کم است. به همین جهت این سنگ را در نمای داخلی ساختمانها به کار میبرند.
کوارتزیت
ماسه سنگی دگرگون شده است که سیمان سیلیسی دارد. مصارف آن در بخشهای خارج و داخل ساختمان، پلها و تونلها است
نکاتی کاربردی در خصوص انتخاب سنگهای ساختمانی
انتخاب سنگهای ساختمانی مناسب که با شرایط آب و هوایی محیط سازگاری بیشتری داشته باشد تا دوام سازه را تضمین کند نکته حائز اهمیتی است که باید از سوی خریداران در نظر گرفته شود.
- خریداران سنگهای ساختمانی معمولاً با مشکل انتخاب سنگ مناسب روبرو هستند و در اغلب موارد انتخاب خود را بر اساس شنیدههای خود از دیگران و معیارهای غلط انجام میدهند. در صورتی که با یک انتخاب درست میتوان ماندگاری، زیبایی و دوام سازه را افزایش داد و هزینههای تعمیرات و بازسازی در آینده را کاهش داد.
- اولین نکتهای که در خرید سنگهای ساختمانی باید به آن توجه کرد این است که سنگ یک ماده طبیعی است و از دل زمین استخراج میشود پس بنابراین نباید توقع این را داشت که مانند نئوپان، سرامیک، موزاییک و … با یک محصول یکدست و بدون تغییر در بافت و رنگ و طرح که مصنوع دست انسان هستند مواجه باشیم. با توجه به نکتهای که در بالا به آن اشاره شد حال با در نظر گرفتن موارد زیر میتوان سنگ مناسب را انتخاب کرد.
اگر قصد خرید سنگ برای ساختمان خود را دارید، با توجه به فضایی از ساختمان که قصد نصب سنگ در آن را دارید باید نوع آن را انتخاب کنید. به طور معمول فضاها به چند دسته زیر تقسیم میشوند.
- نمای خارجی
- نمای داخلی
- کف پله و پاگرد
- کف فرش فضاهای داخلی مسکونی
- کف فرش فضاهای داخلی تجاری و اداری
- کف فرش بام و پیادهرو
- سرویس بهداشتی
- درپوش دیوارهای محوطه، حیاط و جان پناه بام
- سنگ روی کابینت و اپن
